Bergkristal

Bergkristal
Chemische formule: SiO₂
Hardheid: 7
Kristalstelsel: Trigonaal
Streepkleur: Wit
Breuk: Schelpvormig
Voorkomen: Wereldwijd. Het kan zich vormen in holtes, geodes, rotsspleten, kiezels, grotten, etc.

De naam bergkristal is een wat verwarrende naam. Kleurloze kwarts wordt vaak ook gewoon ‘kwarts’ genoemd. Wanneer is een kwarts dan
bergkristal en wanneer is het kwarts? Volgens mindat.org is bergkristal een variëteit van kwarts. Meestal wordt de term kwarts gebruikt voor
gesteentevormende kleurloze kwarts en kwarts in volledig opgevulde aders in gesteente. De naam bergkristal is vaak voorbehouden aan kleurloze kwarts waar kristalpunten op te zien zijn, dit is echter geen harde scheidingslijn. Ook voor clusters met kristallen zul je vaak de
aanduiding kwarts zien in plaats van bergkristal. Kristallen van bergkristal zijn altijd te herkennen aan de zeshoekige vorm.

Folklore, mythologie en geschiedenis
De Grieken dachten dat het eeuwig bevroren ijs was, daar komt de naam kristal (kristallos) vandaan. De naam kwarts komt uit het Saksisch/oud Duits. In een Oud-Grieks huis kan je vaak een stuk bergkristal vinden, de mensen dachten dat het verkoeling gaf. Ook was er bij rechtszaken vaak een stuk helder bergkristal aanwezig, omdat het de mensen helder zou
laten zien. Wij kennen nu nog steeds de kristallen bollen waarmee je in de toekomst kunt zien. De Romeinen gebruikten de steen ook om huidaandoeningen te genezen. Tot na de Middeleeuwen werd bergkristalpoeder en tinctuur voorgeschreven door genezers, vooral in
Duitsland, vanwege de genezende capaciteiten. Tegenwoordig weten we dat het inademen van kwartspoeder gevaarlijk kan zijn. Bergkristal zou verkleuren wanneer er gif in de buurt was, vandaar dat het erg populair was onder hooggeplaatste lieden die hun leven niet zo zeker waren in het verleden. Onder meer de Habsburgse Keizer Rudolf II van het Heilige
Roomse Rijk zag veel in de magische eigenschappen van diverse stenen die hij in zijn keizerskroon liet bewerken, onder meer om hem te beschermen. Bergkristal was een belangrijk onderdeel van zijn kroon.

Vanwege de helderheid van bergkristal werd het ook gezien als water-steen en in veel culturen daarom gebruikt als steen die water zou brengen bij droogte. In het oude Ierland was bergkristal (kwarts) de steen van de
doden. Het is veel gevonden in graftombes. In neolithisch West Europa is het op verschillende plekken door mensen ook gebruikt om speer en pijlpunten te maken, onder andere in Oostenrijk, Schotland, Ierland en
Frankrijk.

Fakes & frauds
Er bestaat tegenwoordig lab-grown kwarts die in alle kleuren gemaakt kan worden, maar ook als kleurloze bergkristal. Geslepen bergkristal is soms moeilijk te onderscheiden van glas en helaas komen uit China veel namaak bergkristal of kwarts soorten die feitelijk glas zijn. Een hardheidstest kan hier uitsluitsel bieden.
Zie ook deze video over het herkennen van lab-grown kwarts.

https://www.youtube.com/watch?v=yHdJoRyE9fY

Tegenwoordig heeft bergkristal vooral industriële waarde. In de Tweede Wereldoorlog zijn tonnen bergkristal uit Brazilië verscheept naar Amerika om te gebruiken in militaire apparatuur.
Voor bergkristal bestaan ontzettend veel namen, dat brengt soms de nodige verwarring. soms dankt het de naam aan de insluitsels die er in zitten, bijvoorbeeld rutielkwarts, toermalijnkwarts, chlorietkwarts, lodoliet, sjamanenkwarts, petroleumkwarts, hematietkwarts, enhydrokwarts. Soms aan de vorm of de vindplaats of eigenschappen die
mensen aan bepaalde vormen ervan toeschrijven. Denk aan kathedraalkwarts, vensterkwarts, record keeper kwarts, lemurisch kwarts, azeztuliet, kaarskwarts, zaadkwarts, maria
magdalenakwarts, etc. Dit zijn geen officieel erkende namen. Ook krijgen sommige kwartsen de bijnaam diamant, vooral dubbeleinders, dat zijn kristallen die aan beide uiteindes een zeshoekige punt hebben. Denk aan de beroemde herkimerdiamanten.

Blogs over kwarts
https://puffinsandpies.com/kwarts/
https://puffinsandpies.com/de-kristallen-bol/