Tijgeroog

Chemische formule: SiO₂
Hardheid 5,5 – 6
Kristalstelsel: Trigonaal
Streepkleur: Wit
Breuk: Vezelig
Voorkomen: Zuid Afrika, Australië

Veel mensen weten niet dat tijgeroog ook een vorm van kwarts is. De bruine stepen in de tijgeroog worden veroorzaakt door verkiezelde asbest, een vorm die we Crocidoliet noemen, een asbestsoort. Wil je meer weten over asbest in mineralen, klik dan hier. Door oxidatie verandert de crocidoliet, die normaal blauw is,  in de bruine kleur die we kennen van tijgeroog.In het verleden nam men aan dat valkenoog en tijgeroog kwarts pseudomorfoses na crocidoliet waren. Tegenwoordig is het inzicht daarin veranderd. Men denkt nu dat het bestaat uit crocidoliet dat scheurtjes is gaan vertonen waardoor silicahoudend water binnen kon dringen, kwarts kon vormen en de crocidoliet in deze kwarts door heeft kunnen groeien. Zo ontstaan banden van samengegroeide kwarts met crocidoliet (bron Heaney & Fisher, 2003). Over het algemeen is men het er wel over eens dat de asbest in valkenoog en tijgeroog geen risico opleveren, zeker niet in gepolijste vorm.

Het wordt vaak tot de metamorfe gesteentes gerekend en komt in dikke lagen voor. Als je een goed geslepen tijgeroog in het licht heen en weer beweegt zie je een mooi effect in de bruine strepen, dit effect heet chatoyance, het kattenoogeffect. Dit komt in meer mineralen voor.

Naast de bruine tijgeroog bestaat er ook blauwe valkenoog. Dit is dezelfde steen, maar dan niet geoxideerd. Dan heeft het nog de blauwe kleur die crocidoliet oorspronkelijk heeft.
Tijgeroog en valkenoog kunnen zelfs samen in 1 steen voorkomen

Rode tijgeroog heet vaak stierenoog of kattenoog. Dit is meestal kunstmatig verhitte tijgeroog die door de verhitting rood is gekleurd. Kattenoog is een hele misleidende naar, echte kattenoog is eigenlijk chrysoberyl. Er bestaat ook kattenoog kwarts, dat is kwarts met
insluitsels van amfiboliet of serpentijn en is vaak wat grijs-groen.
Tijgeroog wordt soms ook wel verward met tijgerijzer.

Deze video laat zien hoe tijgeroog verkleurt van geelbruin naar rood onder invloed van hitte.

Folklore, mythologie en geschiedenis
Waar de naam van tijgeroog vandaan komt valt wel te raden, de strepen en het oog-effect geven de steen deze naam. Omdat geslepen tijgeroog aan een oog deed denken werd het vooral in de middeleeuwen
gebruikt om het ‘boze oog’ af te wenden. Vrouwen die beschuldigd werden van hekserij kregen een tijgeroog voorgehouden, als ze hun blik afwendden werden ze schuldig bevonden. Dan waren zij het ‘boze oog’. Ondanks dat het in Europa niet voorkomt zouden de Oude Grieken het toch al gebruikt hebben. Maar over het historische gebruik van tijgeroog in Europa voor de 19e eeuw is erg weinig bekend. In Afrika is de steen erg populair in beschermende amuletten.

Fakes & frauds
Helaas komt er tegenwoordig steeds meer namaak tijgeroog in de handel. Vooral kralen en geslepen bollen zijn soms vervalst. De ene keer is dit makkelijker te herkennen dan de andere keer. Vooral de typische tijgeroog glans en het effect is erg moeilijk na te maken en zal in fakes niet echt aanwezig zijn. Tijgeroog wordt ook geverfd in felle kleuren, vooral tijgeroog kralen.