Zilveroog serpentijn

Serpentijn is een groep mineralen. Vaak wordt gedacht dat het een gesteente is, maar de juiste naam voor het betreffende gesteente is serpentiniet. En dit kan soms chrysotiel, een asbestmineraal bevatten. Dit zie je steeds vaker te koop, zelfs als knuffelsteen, met namen als zilveroog serpentijn of Swiss opal. De witte lagen in deze serpentijn is pure asbest, als je goed kijkt zie je de vezels met het blote oog.

Serpentijn met chrysotiel lagen
Duidelijk zichtbare asbest lagen in de kapotte delen van de hierboven afgebeelde serpentijn met chrysotiel.
Vezels die zijn losgeraakt uit de kapotte knuffelsteen hierboven. Deze witte vezels zijn dus puur asbest en zijn zonder moeite vanzelf losgeraakt.

Chrysotiel is een asbestsoort en staat op de lijst van producten die niet verkocht mogen worden in Nederland en Belgie (en de rest van de EU). Soms wordt dit verkocht met de mededeling dat het gepolijst ongevaarlijk is. Dat klopt niet. Asbest is niet te polijsten, deze witte laagjes zullen dus nooit glad worden en kunnen na polijsten nog steeds potentieel vezels verliezen. Daarbij… wat als je de steen laat vallen of er barstjes inkomen? Zie de derde en vierde foto. Je ziet overduidelijk de losse asbestvezels zitten en je ziet ook dat er losgeraakte vezels op mijn hand liggen. Maakt niet uit of dit gepolijst of ruw is, het is asbest en dat is gevaarlijk en de verkoop ervan is verboden! Wil je meer lezen over asbest in mineralen, kijk dan hier.

Ruwe zilveroog serpentijn
Duidelijk zichtbare asbestvezels

Behalve chrysotiel kan serpentijngesteente ook nikkel, chroom en kobalt bevatten. Ook niet echt gezonde dingen om binnen te krijgen. Daarbij wil ik wel noemen dat niet alle serpentijnsoorten gevaarlijk zijn. Serpentijn wordt ook gebruikt als bouwsteen en is daarvoor ook goedgekeurd. Asbest in serpentijn concentreert zich voornamelijk in lagen. Buiten deze lagen komt het in minimaal kleine hoeveelheden soms voor, maar kan bij normaal gebruik en al helemaal in gepolijste vorm niet zo maar als gevaarlijke vezels vrijkomen. ‘Gewone’ serpentijn zonder deze chrysotiel lagen mag gewoon verkocht worden als siersteen.

Losgeraakte chrysotiel vezels uit een knuffelsteen onder de microscoop
Opname door een microscoop van een gepolijst stuk. Hier is te zien dat de losse vezelstructuur ook na het polijsten blijft. Met dank aan E. Bon.