Chalcedoon

Chemische formule: SiO₂
Hardheid 7
Kristalstelsel: Trigonaal
Streepkleur: Wit
Breuk: Soms schelpvormig, soms brokkelig
Voorkomen: Wereldwijd

Chalcedoon is de algemene benaming is voor alle cryptokristallijne kwartsen, dus agaat, jaspis, carneool, etc. Maar we kennen ook mineralen die we gewoon chalcedoon noemen. Dat doen we bij cryptokristallijne kwartsen die we onder geen van de andere mineralen kunnen scharen. Vaak gaat het daarbij om botryoidale chalcedoon.

Botryoidaal wil zeggen dat het in bollen groeit, dus bolvormig is. Denk bijvoorbeeld aan de tegenwoordig erg populaire ‘grape agate’ wat geen agaat is maar botryoidale, bolvormige, chalcedoon. Grotere bollen noemen we ook wel mammillary in het Engels, bolvormig in het Nederlands. Het kan goed zijn dat je zelf eens chalcedoon vindt, de mooie bollen komen vaak voor in kleine holtes in stukken vuursteen, net als bergkristal. Soms groeit chalcedoon ook in kleine stalagmieten en stalactieten in geodes.

Folklore, mythologie en geschiedenis

De naam chalcedoon komt waarschijnlijk van de stad Chalcedon, nu Kadiköy, Turkije. Het Latijnse woord chalcedonius werd al door Plinius de Oudere gebruikt en het Griekse woord khalkedon staat in de Bijbel, Openbaringen. Het is lastig om in de literatuur op zoek te gaan naar historische gegevens over het gebruik van chalcedoon, omdat het vaak onder andere namen vermeld staat. In veel vormen werd het gebruikt voor zegelringen en in amuletten. De botryoidale vorm werd weinig gebruikt door de prehistorische mens.